ضرب المثل هایی با عنوان حیوانات(1)

سفیر سیمرغ، وبلاگ تخصصی ادبیات فارسی

ضرب المثل هایی با عنوان حیوانات(1)

- فیل کسی یاد هندوستان کردن ؛ به یاد گذشته افتادن . انتقال خیال آدمی به چیزی دور و یا نامناسب .
- فیل کوچکه ؛ در تداول ، زن فربه را گویند. (یادداشت مؤلف ).
- فیل معبری ؛ فیلی بزرگ که بر آن نشینند و از دریا بدان گذرند.
- فیل و فنجان ؛ دو چیز نامتناسب . (فرهنگ فارسی معین ). دوچیز را که یکی بسیار کوچک و دیگری بسیار بزرگ باشد و کنار هم قرار گیرند گویند به فیل و فنجان می مانند،نظیر: پیل و پشه .
- فیل هوا کردن ؛ چون در جایی ازدحام و شلوغی باشد و از کسی پرسند چه خبر است ، گوید: فیل هوا می کنند. (فرهنگ فارسی معین ). کنایه از این است که خبری نیست و هیاهوی بسیار برای هیچ است .
ترکیب های دیگر:
- فیل آباد . فیل آفرین . فیلاب . فیل استخوان . فیل افکن . فیل افکندن . فیل افکنی . فیل امرود. فیل اوژن . فیل بار. فیل باران . فیل باز. فیل بازی . فیل بالا. فیل بان . فیل بانی .فیل بچه . فیل بند. فیل بندان . فیل پا. فیل پای . فیل پیکر.فیل تل . فیلتن . فیل جادو. فیل جامه . فیل جوش . فیل چران . فیلچه . فیل حمله . فیل خانه . فیلخوار. فیل دار. فیل درفیل . فیل دل . فیل دندان . فیل رنگ . فیل زور. فیل زوری . فیل زهرج . فیل زهره . فیلسار. فیلسای . فیلسته . فیلسم . فیل سوار. فیل سواری . فیل شرم . فیل فام . فیل فکن . فیل قدم . فیلک . فیل گاه . فیل گوش . فیل گوشک . فیلگون . فیل گیر. فیل مال . فیل ماهی . فیل مرغ . فیل وار. فیلوارافکن . فیل وان . فیلی . رجوع به هر یک از این کلمات شود.
- امثال :
فیل زنده اش هزار تومان ، مرده اش هم هزار تومان ؟؛ در تداول ، هنگامی گویند که دو نوع از یک جنس را به قیمت واحد فروشند. یا برای دو چیز - که یکی خوب و دیگری بد است - امتیاز برابر قائل شوند.
کار حضرت فیل است ؛ کاری بسیار مشکل است . (فرهنگ فارسی معین ).از قدرت من و شما خارج است .
مثل فیل باید توی سرش کوبید؛ درباره ٔ کسی که نصیحت نمی پذیرد استعمال کنند، زیرا فیلبان با کجک به سر فیل می کوبد. (فرهنگ فارسی معین ).
|| نام یکی از مهره های شطرنج است که در هر دسته از مهره های سیاه و سفید دو تای آن وجود دارد. جای این مهره خانه ٔ سوم از کنار است ، یعنی یک فیل بین اسب و شاه و دیگری میان اسب دیگر و وزیر قرار میگیرد. حرکت مهره ٔ فیل بطریق مورب است و تا هرچند خانه که در مسیرش مهره ای نباشد میتواند پیش برود :
از خسان همت کسان مطلب     که رخ و فیل کار شه نکند.      
خاقانی .
چون اسب و فیل نیست دلم خون همی شود    ازبهر اسب و فیل دلا خون همی شوی .
خاقانی .


ز میدانْش خالی نبودی چو میل        همه وقت پهلوی اسبش چو فیل .   سعدی .

|| مرد فرومایه ٔ گران و ثقیل . (از منتهی الارب ).

 




:: موضوعات مرتبط: اصطلاحات، نقد و تحلیل، ،
:: برچسب‌ها: ضرب المثل, فیل, لغت نامه دهخدا, فرهنگ معین,
نويسنده : ....